Middelburg

Commissaris van de Koning Polman (D66) doet een rondje langs alle gemeenteraden, zo was hij 3 maart in Middelburg. Officieel om kennis te maken maar de agenda bevatte typische D66-stokpaardjes.

Zeeuwse gemeenten moeten volgens Polman samenwerken of fuseren om zaken goed de baas te kunnen. Er wordt volgens hem vooral samengewerkt op het gebied van bedrijfsvoering (o.a. belastingen en ICT) terwijl er ook op andere vlakken samengewerkt kan worden. En als er wordt samengewerkt, gebeurt dat volgens hem nog zonder echte visie.

Het is goed om naar de toekomst te kijken. Maar het is wel handig om ook oog te hebben voor het verleden. Want er is op Walcheren al flink ingezet op samenwerking. Het resultaat was Orionis, een wangedrocht met dik betaalde interim-directeur waar misstanden aan de orde van de dag waren en waar telkens geld bij moet. En nog functioneert Orionis niet. Logisch, want door de fusie kwam de nadruk te liggen op organisatorische aspecten in plaats van de mensen die van Orionis afhankelijk zijn. Deze 'ontmenselijking' is typerend voor organisaties waar schaalvergroting wordt toegepast. Zo ontstaan organisaties met bureaucratische waterhoofden die niet efficiënt, noch kostenefficiënt zijn. Het is ook bewezen dat fusies niet goedkoper zijn en geen betere organisatie in dienst van de klanten of inwoners worden.

Een ander punt, is de afstand. Door de sociale dienst, de sociale werkplaats en de kredietbank te centreren, moeten degenen die hiervan afhankelijk zijn verder reizen. Daarover wordt gezegd dat het kleine afstanden betreft, met de auto rij je zo heel Walcheren af. Maar juist de doelgroep van deze fusie-organisatie is minder mobiel, door beperkingen of financiële situatie.

Ook bij raadsleden is de afstand te vaak een barrière. Hoe blijf je een betrokken volksvertegenwoordiger als je er opeens veel kleine dorpen of een stad bij krijgt? Met elk specifieke vragen op het gebied van ruimtelijke ordening, infrastructuur en zorg…

Ook bij de samenwerkende bedrijfsvoering gaat het soms flink fout. De problemen met SaBeWa liggen nog vers in het geheugen. De ICT van Porthos werkt nog onvoldoende, de bereikbaarheid van Bevelandse gemeenten voor de WMO is uitermate slecht, de Veiligheidsregio Zeeland kost elk jaar meer terwijl de veiligheid niet verbetert, sterker nog; er wordt flink bezuinigd op de brandweer!

Los van deze problemen is er nog de democratische legitimiteit. Het is voor raadsleden nu al moeilijk om samenwerkingsverbanden te controleren. En dan komen hier de decentralisaties nog bij, waarbij de gemeenten gedwongen worden om samen te werken. Centraliseren als gevolg van decentraliseren, dat is het tegengestelde van zorg dicht bij je inwoners brengen.

Nu kun je de decentralisatieproblemen als een aanleiding zien om dan toch maar te fuseren. Maar dit lost al deze problemen niet op en plaatst de politiek nog verder van de bewoners af. Bewoners die al steeds meer het idee hebben dat de politiek te ver van hen afstaat.