Middelburg

In de PZC van zaterdag 16 april staat een advertentie die mensen oproept om, in de aanloop naar en op 21 april, op ludieke wijze en op een positieve manier onze gastvrijheid naar vluchtelingen te tonen, en om het positieve humane geluid te laten horen dat bij de Four Freedoms past. Mede aanleiding hiervoor was het protest dat de extreemrechtse groepering Voorpost in Middelburg wil gaan houden. Ook aan de SP is gevraagd om deze advertentie te steunen.

Vanuit onze idealen van gelijkwaardigheid, menselijke waardigheid en solidariteit delen wij de afschuw van de initiatiefnemers voor groeperingen zoals Voorpost, die tegenstellingen tussen bepaalde groepen in de samenleving proberen te versterken in plaats van deze te bestrijden. Het idee om een positief en humaan tegengeluid te laten horen, heeft dan ook onze sympathie. Hoewel wij de actie op zich dus waarderen, hebben wij toch besloten hier niet aan mee te doen. Reden hiervoor is de lofzang die in de advertentie (of in ieder geval  het concept daarvan dat wij gekregen hebben) wordt aangeheven op Angela Merkel.

We steunen Merkel's beleid voor een ruimhartige opvang van mensen die gevlucht zijn voor oorlog, en gaan er daarbij voor het gemak vanuit dat Merkel's motieven voor de opvang van vluchtelingen voortkomen uit menslievendheid en vanuit haar Oost-Duitse achtergrond (http://www.kis.nl/blog/met-het-hart-en-het-verstand-kijken-naar-vluchtelingen), en niet het Duitse antwoord zijn op het vergrijzingsprobleem in dat land, zoals bijvoorbeeld Ruud Koopmans (Nederlands integratiedeskundige aan het Berlijnse centrum voor sociale wetenschappen) stelt (http://duitslandnieuws.nl/archief/2016/03/ruud-koopmans-integratie-merkel-bestond-er-geen-multiculti/). Maar in tegenstelling tot de initiatiefnemers zien wij Angela Merkel niet als iemand die zich sterk maakt voor de essentiële vrijheden van de mens. Integendeel.

Als eerste voorbeeld noemen we hier Griekenland. Aan dit land zijn, voor een belangrijk deel op aandringen van Merkel, met aan haar leiband onze minister Dijsselbloem, keiharde bezuinigingen opgedrongen die geleid hebben tot een enorme armoede onder een groot deel van de bevolking. Tegelijkertijd werden de allerrijksten ontzien. Dit ondanks het feit dat een ruime meerderheid van de bevolking bij de verkiezingen een keuze had gemaakt voor een sociaal, links beleid waarbij de veroorzakers van de Griekse crisis (belastingontduikers, banken) op zouden moeten draaien voor de ontstane problemen in plaats van de 'gewone' Griek. Dit gaat niet alleen in tegen onze eigen idealen van menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit, maar ook tegen de vier vrijheden die op 21 april gevierd worden. Van een vrijwaring van gebrek is voor de Grieken duidelijk geen sprake. En het negeren van de democratie en de vrije wil van de Grieken staat in scherp contrast met de vrijheid van meningsuiting. Want wat is die vrijheid nog waard wanneer er toch niet geluisterd wordt?

Verder noemen we de wapenleveranties van Duitsland aan bijvoorbeeld Saoedi-Arabië en de strijdende groeperingen in Syrië (terwijl in Syrië toch echt geen gebrek aan wapens is). Dit vinden wij, ook gezien de politieke situatie in deze landen, niet te rijmen met de vrijwaring van angst. Daarmee willen we overigens niet beweren dat Nederland het op dit terrein veel beter doet, maar dit terzijde.

Op het gebied van binnenlandse politiek leidt het neoliberale beleid van Duitsland en Nederland tot een groeiende kloof tussen hoger- en lageropgeleiden. De flexibilisering van de arbeidsmarkt in beide landen heeft gezorgd voor een grote groep werkende armen, die steeds vaker meerdere banen nodig hebben om nog maar enigszins rond te kunnen komen. Deze groep, die uit ervaring geleerd heeft elke verandering met argwaan te bekijken, is het meest vatbaar voor de haat- en angstzaaierij van extreemrechtse populisten. Dit leidt tot een groei van partijen als de PVV en Alternative für Deutschland en heeft al verscheidene malen geleid tot gewelddadigheden bij asielzoekerscentra. Daarmee staan zowel de vrijwaring van gebrek als de vrijwaring van vrees onder druk. Wanneer het huidige beleid ongewijzigd wordt voortgezet, zal dit alleen maar tot verdere escalatie leiden en komt op den duur ook de vrijheid van godsdienst zwaar onder druk te staan.

Wij wensen dan ook geen keuze te maken tussen het rechtse, neoliberale beleid dat Angela Merkel vertegenwoordigt en het bekrompen gedachtegoed van extreemrechts. Niet alleen omdat we ons van beide zo ver mogelijk distantiëren, maar ook omdat naar onze mening het rechtse beleid, dat Angela Merkel niet alleen in eigen land uitvoert maar via het Europees beleid ook aan andere landen opdringt, juist heeft geleid tot een uitholling van de vier vrijheden en een voedingsbodem is voor, in plaats van een bestrijdingsmiddel tegen, extreemrechts. Dat besloten is om Merkel, als één van de belangrijkste vertegenwoordigers van het neoliberale beleid op dit moment, een Freedom Award toe te kennen (in ons ogen een belangrijke prijs, in het verleden ook toegekend aan Nelson Mandela), is in onze ogen dan ook een historische vergissing, waarvan wij hopen dat deze voortkomt uit naïviteit en niet uit het waandenkbeeld dat het neoliberale beleid enig recht doet aan de vier vrijheden.

Om eerlijk te zijn: wij vermoeden toch dat er een vergissing is gemaakt en dat Merkel genomineerd is voor de verkeerde prijs. De Europese Unie kent namelijk ook vier vrijheden: het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal (https://www.europa-nu.nl/id/vh7eg8yo94yo/vier_vrijheden). We kunnen ons voorstellen dat Merkel, als koningin van het rechtse vrije-marktdenken, daar een prijs voor toegekend krijgt.