Tenzij anders vermeldDe politieke spelletjes van het CPB
De politieke spelletjes van het CPB
In een PZC-artikel werd enige tijd geleden melding gemaakt van een waarschuwing van het CPB over scheefgroei. Het leefpatroon van mensen uit lage inkomensgroepen (meer roken, niet of zelden ontbijten en minder bewegen) zorgt ervoor dat ze vaker bij de dokter aankloppen en dus relatief hoge zorgkosten hebben. Hierdoor wordt de zorg voor mensen met de ongezondste levensstijl in stand gehouden door de groep die het gezondst leeft, mensen met hogere inkomens die meer belasting betalen en juist minder gebruik maken van de zorg. Het CPB vond dit ongewenst.
Het CPB heeft gelijk: het is ongewenst dat mensen met minder geld jaren korter leven dan rijke mensen, en daar moet inderdaad iets aan gedaan worden. Gezond voedsel is duurder, zorg er dus voor dat mensen meer te besteden hebben. Mensen die afhankelijk zijn van de voedselbank, zijn aangewezen op wat de voedselbank in voorraad heeft en omdat verse groenten en fruit kort houdbaar zijn, zit dit niet in de voedselpakketten. Zorg er dus voor dat mensen meer te besteden hebben, zodat ze niet meer afhankelijk zijn van voedselpakketten.
Helaas snapt het CPB het toch ook weer niet helemaal. Het pleit ervoor het basispakket af te slanken en de basispremie te verlagen. Mensen bepalen dan zelf of en welke aanvullende verzekeringen nodig zijn. Het gevolg hiervan is simpel: mensen met een laag inkomen worden geconfronteerd met een verhoging van de kosten en hebben hierdoor minder geld voor gezond, vers voedsel. Bovendien worden bepaalde behandelingen en/of medicijnen niet meer vergoed, waardoor mensen met bepaalde gezondheidsklachten hier niet meer mee naar de huisarts gaan omdat ze de kosten niet kunnen betalen. Hierdoor wordt hun gezondheidsprobleem zeker niet opgelost en zullen de klachten alleen maar verergeren. En moet hulp bij het stoppen met roken dan ook (zoals onder Rutte I) weer uit het basispakket?
De gemiddelde gezondheid van mensen met een laag inkomen zal door de voorgestelde maatregel nog verder dalen. Het CPB kan dan weer roepen dat mensen met een lager inkomen wel heel ongezond leven en dat het verder uitkleden van het basispakket wel gerechtvaardigd is.
Deze kromme, omgekeerde VVD-logica wordt wel vaker toegepast. Het is echter zeer verontrustend dat deze suggestie nu afkomstig was van het CPB. Het CPB zou onafhankelijk moeten zijn en wetenschappelijk verantwoord te werk moeten gaan. Elke politieke partij in Nederland laat zijn partijprogramma financieel doorrekenen door deze instantie, en mensen vertrouwen erop dat deze berekeningen kloppen (al bestaan hier al langer twijfels over). Het CPB zou er dan ook verstandig aan doen om zich in de toekomst te onthouden van dergelijke neoliberale uitspraken.